Danh Hiệu Thi Nhân

THI THIÊN TỬ
          Những người nghiên cứu và say mê thơ Đường, thường hay kháo nhau về những giai thoại xoay quanh các thi nhân của thời đại nầy. Trong số các giai thoại đó, chuyện thường được nhắc đến nhiều nhất là danh xưng của các thi nhân, như  Thi Tiên là Lý Bạch, Thi Thánh là Đỗ Phủ và Vương Duy là Thi Phật, còn một danh hiệu cao quý thường gây tranh cải là Thi Thiên Tử. Vậy, ai là Thi Thiên Tử của thời đại hoàng kim của thi ca nầy ?. Chính là Vương Xương Linh đó, có giai thoại cho rằng Thi Thiên Tử là Vương Chi Hoán, vì trong một lần cá cược, Vương Xương Linh bị thua, cho nên mới nhường chức Thi Thiên Tử lại cho Vương Chi Hoán, nhưng đây chỉ là chuyện các thi sĩ vui đùa với nhau mà thôi, xin mời nghe giai thoại mà dân gian thường truyền khẩu sau đây.....

Trong thời Khai Nguyên đời Đường, các thi nhân Vương Xương Linh, Cao Thích, Vương Chi Hoán đồng nổi danh ngang nhau. Lúc bấy giờ tuy đời sống, hoàn cảnh của mỗi người mỗi khác, nhưng họ vẫn thường hay đi chơi chung với nhau.

Một ngày kia, trời lạnh, tuyết rơi nhẹ, ba vị thi nhân cùng đến uống rượu tại Kỳ đình. Bỗng nhiên có các linh quan (con hát) ở Lê viên, độ hơn mười người, cũng lên lầu dự tiệc. Nhân đó, ba vị thi nhân đồng hẹn nhau tránh khỏi bàn ngồi, đến bên lò sưởi trong góc để nghe ngóng.

Trong chốc lát, có bốn cô ca kỹ lần lượt kéo đến. Các cô đều rất xa hoa diễm lệ, yêu kiều khả ái. Tất cả mọi người cùng tấu nhạc và bắt đầu hát, các bài hát đều là những tác phẩm nổi danh đương thời.

Vương Xương Linh cùng các bạn ước hẹn với nhau rằng: "Bọn chúng ta hiện nay đều là những người có tiếng trên thi đàn, nhưng việc hơn kém chưa định được. Nay cứ lặng nghe các linh quan ngâm thơ và hát những bài thơ  thuộc Nhạc Phủ, xem thơ của ai được ngâm và hát nhiều nhất thì người ấy sẽ là Thi Thiên Tử nhé ! ".

Một lúc sau, các linh quan cử nhạc, một cô đào gỏ nhịp hát lên rằng:

Hàn vũ liên giang dạ nhập Ngô                寒雨連江夜入吴,

Bình minh tống khách Sở sơn cô             平明送客楚山孤.

Lạc Dương thân hữu như tương vấn,     洛楊親友如相問,

Nhất phiến băng tâm tại ngọc hồ.           一片冰心在玉壶!

Ban đêm đi thuyền vào đất Ngô trong khi mưa lạnh giăng giăng ngang sông. Sáng sớm mai tiễn khách chỉ có mỗi ngọn núi Sở cô quạnh. Nếu bạn bè thân thích ở Lạc Dương có hỏi thăm, (thì xin anh đáp rằng ) Lòng tôi như một mảnh băng trong trắng ở trong bình ngọc vậy.

Đó chính là bài " Phù Dung Lâu Tống Tân Tiệm " của Vương Xương Linh, nên khi ...

Nghe xong, Vương Xương Linh mỉm cười, đưa tay lên vẽ trên tường một dấu hiệu, nói: "Nhất tuyệt cú!". Lại một cô khác ngâm rằng:

Khai khiếp lệ triêm ức             開箧淚沾臆

Kiến quân tiền nhật thư         見君前日書

Dạ đài hà tịch mịch                 夜台何寂寞

Do thị Tử Vân cư.                    猶似子雲居
                     Khốc Đơn Phụ Lương Cửu Thiếu Phủ

Mở hộp ra mà nước mắt ướt đầm trên ngực, vì nhìn thấy bức thư của chàng ngày trước. Chốn dạ đài hiu quạnh biết bao nhiêu, nhưng nơi đó vẫn là chỗ ở của chàng Tử Vân (tức Dương Hùng ) đã mất .

Đó chính là bài " Khốc Đơn Phụ Lương Cửu Thiếu Phủ " của Cao Thích. Nên khi nghe xong...

Cao Thích đưa tay lên vách vẽ một vòng, nói: "Nhất tuyệt cú!"

Tiếp đến một cô khác cũng gõ nhịp ngâm rằng:

Phụng trửu bình minh kim điện khai   奉帚平明金殿開

Tạm tương đoàn phiến cộng bồi hồi    暫将團扇共徘徊

Ngọc nhan bất cập hàn nha sắc          玉颜不及寒鸦色

Do đới Chiêu Dương nhật ảnh lai.       犹带昭陽日影來!

Buổi sáng cầm chổi quét khi cửa điện vàng vừa mở ra, tay mân mê cây quạt mà trong dạ lại bồi hồi. Mặt ngọc còn không bằng cả nhan sắc của con quạ lạnh, (vì quạ) còn được hưởng ánh nắng mặt trời ở điện Chiêu Dương mà bay đến đây ! Đó là bài " Trường Tín Thu Từ " cũng của Vương Xương Linh ...

Nghe xong, Vương Xương Linh lại đưa tay lên vẽ lên tường, nói: "Nhị tuyệt cú!". Lại một cô khác đứng lên gỏ nhịp cất tiếng ngâm :

千里黃雲白日曛， Thiên lý hoàng vân bạch nhật huân,

北風吹雁雪紛紛.   Bắc phong xuy nhạn tuyết phân phân.

莫愁前路無知己， Mạc sầu tiền lộ vô tri kỷ,

天下誰人不識君。 Thiên hạ hà nhân bất thức quân ?!

Ngàn dặm mây ngã màu vàng che mờ cả mặt nhựt. Gió bấc thổi cho chim nhạn bay về nam và tuyết rơi phơi phới. Thôi bạn hãy lên đường đi đi, đừng buồn là phía trước mặt không có người tri kỷ. Vì trong thiên hạ nầy ai là người không biết đến bạn đâu !?  Đó là bài " Biệt Đổng Đại " của Cao Thích, nên anh ta lại giơ tay lên ra dấu và điểm : " nhị Tuyệt cú !".

Bốn cô đã ngâm bốn bài, toàn là tác phẩm của Vương Xương Linh và Cao Thích.

Vương Chi Hoán thẹn quá, nhưng tự nghĩ rằng thơ của mình nổi danh đã lâu, bèn nói với hai người kia rằng: "Bọn này đều là những nhạc quan không theo kịp thời điểm, những bài họ hát đều là ngôn từ quê mùa của vùng Ba Thục. Còn những khúc hát như Dương xuân Bạch tuyết thì bọn phàm phu tục tử này có dám nói đến đâu ?" Bèn chỉ vào một trong những ca kỹ đẹp nhất bọn, nói: "Đến lượt cô này hát, nếu như không phải là thơ của ta, ta nhất định không tranh đua với các anh nữa. Còn nếu như đúng là thơ của ta, thì các anh phải tôn ta làm Thi THIÊN TỬ nhé !". Nói xong cả bọn vui vẻ cười đợi. Phút chốc, đến lượt cô đào đẹp nhất bọn, búi tóc song hoàn, cất tiếng ca réo rắt :

Hoàng Hà viễn thướng bạch vân gian   黄河逺上白雲間

Nhất phiến cô thành vạn nhận san       一片孤城萬仞山

Khương địch hà tu oán dương liễu        姜笛何須怨楊柳

Xuân phong bất độ Ngọc Môn Quan.    春風不度玉門関

Sông Hoàng Hà chảy từ nơi xa tít trong khoảng mây trắng. Một mảnh thành trơ trọi giữa núi cao muôn nhận (đơn vị đo lường thời xưa, ba thước là một nhận). Sáo Khương đừng thổi bài "Oán dương liễu" nữa, vì gió xuân kia cũng không đưa (tiếng sáo) qua được Ngọc Môn Quan đâu. Đúng là bài " Lương Châu Từ " nổi tiếng của Vương Chi Hoán, nên khi cô đào vừa dứt tiếng hát thì ...

Vương Chi Hoán bèn vỗ tay cả cười nói với hai bạn rằng : " Các anh thấy đấy, ta nói có sai đâu, ta quả là chơn mạng Thi THIÊN TỬ đó nhé !". Cả bọn cùng cả cười chuốc rượu uống mừng.

Các linh quan không rõ đầu đuôi câu chuyện, đều hỏi: "Chẳng hay chư vị vui cười chuyện gì thế?" Vương Xương Linh và các bạn liền thuật rõ mọi việc. Các linh quan đồng thưa rằng: "Bọn tục nhân chúng tôi không nhận ra được những bậc cao nhã, xin được muôn vàn ngưỡng mộ!" Xong tất cả đều ngồi vào bàn tiệc cùng vui vẻ uống say  đến sáng.

Nhân chuyện nầy, mới có giai thoại cho rằng Vương Chi Hoán cũng là Thi Thiên Tử là vì vậy !.....

Kính mời Quý Vị xem  thêm tài liệu bổ sung sau đây :
          詩天子指诗坛的领袖。 唐 诗人 王昌龄 、 王维 和 李白 都有此誉称。 清 陆凤藻 《小知录·文学》：“ 王昌龄 集， 王维 诗天子， 杜甫 诗宰相。” 清 宋荦 《漫堂说诗》：“大抵各体有‘初’、‘盛’、‘中’、‘晚’之别，而三 唐 七絶，并堪不朽。 太白 、 龙标 （ 王昌龄 ）更有‘诗天子’之号。” 郑振铎 《插图本中国文学史》第二五章八：“ 王昌龄 字 少伯 ， 京兆 人，与 高适 、 王之涣 齐名，而 昌龄 独有‘诗天子’的称号。”
          Thi Thiên Tử ( Vua trong thơ )  chỉ lãnh tụ trên Thi Đàn. Các thi nhân Vương Xương Linh, Vương Duy và Lý Bạch đều có cái danh xưng danh dự nầy. Theo Lục Phụng Tảo đời Thanh " Văn học- Tiểu tri lục " thì : " Theo Vương Xương Linh tập, Vương Duy là Thi Thiên Tử, Đỗ Phủ là Thi Tể Tướng. "Trong " Mãn đường thuyết thi " đời Thanh thì : " Đại đễ các thể đều phân biệt SƠ, THỊNH, TRUNG, VÃN, mà tam Đường thất Tuyệt, đều có thể  nói là bất hủ hết được. Thái Bạch, Long Tiêu ( Vương Xương Linh ) lại có danh hiệu là "Thi Thiên Tử ".  Theo điều thứ 25 chương 8 trong " Tháp đồ bổn TRUNG QUỐC VĂN HỌC SỬ " của Trịnh Chấn Đạc viết : " Vương Xương Linh tự Thiếu Bá, người đất Kinh Triệu , nổi danh ngang hàng với Cao Thích, Vương Chi Hoán, nhưng Vương lại có danh xưng độc hữu là " THI THIÊN TỬ ".

Danh Hiệu của các thi nhân đời Đường như sau :

1.  詩仙/詩俠：李白   Thi Tiên, còn gọi là Thi Hiệp : Lý Bạch.
2.  詩聖/詩史：杜甫   Thi Thánh hay Thi Sử : Đỗ Phủ.
3.  詩豪：劉禹錫       Thi Hào : Lưu Vũ Tích.

4.  詩霸：白居易       Thi Bá : Bạch Cư Dị.

5.  詩鬼/鬼才：李賀   Thi Quỷ hay Quỷ Tài : Lý Hạ.
6.  詩佛：王維          Thi Phật : Vương Duy.
7.  詩囚：孟郊          Thi Tù : Mạnh Giao.
8.  詩奴：賈島          Thi Nô : Giả Đảo.
9.  詩骨:陳子昂         Thi Cốt : Trần Tử Ngang.
10.詩狂：賀知章        Thi Cuồng : HạTri Chương.
11.詩傑：王勃           Thi Kiệt : Vương Bột.
12.詩天子:王昌齡       Thi Thiên Tử : Vương Xương Linh.
13.詩腸：張籍           Thi Trường : Trương Tịch.
15.詩囊 : 齊己           Thi Nang : Tề Kỷ.

Đỗ Chiêu Đức

Biên khảo