NỤ CƯỜI CHÂN NHƯ

NỤ CƯỜI CHÂN NHƯ

Thử một lần buông xả

Nhận biết Thu đã về

Không bận lòng, hối hả

Hạnh phúc.. đầy sơn khê.

Chỉ cần có Chánh niệm

Tiếp xúc với mây trời

Mỉm cười cùng hoa cỏ

Hỏi lòng nào.. không tươi!.

- Chỉ cần nghe lá rơi

Ừm! bốn mùa sinh diệt

Chẳng có gì chắc thiệt!

Biết vậy, đời yên vui..

Chỉ cần nhìn suối trôi

Vạn duyên không dừng lại

Mặc! cho dòng xuôi mãi..

Ta sống cùng thảnh thơi..

 Mấy mươi năm trong đời

Bao lâu mà.. hờ hững?!

Tịnh Độ chẳng xa vời

Lắng tâm, liền cảm nhận..

Chỉ cần trong Tỉnh lặng

Khoảnh khắc chạm muôn trùng..

Con chim và hạt nắng

Hát lên lời vô chung..

Chỉ cần sống ung dung..

Bến bờ ngay thực tại

'' Không bước, không dừng lại

Người qua dòng bộc lưu..''

- Ơ! nét cười Chân Như

Thắp bên đời mưa, nắng... 

Như Nhiên- Sakya Tánh Tuệ
BÀI HỌA SONG THẤT LỤC BÁT

CHỈ CẦN....

Chỉ cần thử một lần buông xả

Để biết rằng Thu đã về đây

Bận lòng,hối hả đâu hay

Bước chân hạnh phúc giăng đầy sơn khê

Chỉ cần có hướng về chánh niệm

Để tâm hồn kiểm nghiệm đất trời

Sống cùng cây cỏ,hoa tươi

Hỏi người nào chẳng mĩm cười với ta !

Chỉ cần thấy lá hoa tươi thắm

Thì ta còn mãi ngắm bốn mùa

Giàu nghèo chả muốn hơn thua

Rồi đời nào có chát chua hận thù

Chỉ cần ngó mây mù giăng mắc

Đem tình thương gieo rắc làm duyên

Hoà cùng lối sống ngoan hiền

Khiến cho dòng thác não phiền cuốn xa...

Chỉ cần niệm Di Đà mỗi buổi

Sống trên đời khỏi tủi bao năm

Cớ gì hờ hững lặng căm ?

Đường về Tịnh Độ xa xăm đâu nào !

Chỉ cần bước lối vào Phật Đạo

Là như hồn đi dạo thảnh thơi

Cõi lòng khoảnh khắc an vui

Hát lên cùng với đất trời vô chung...

Chỉ cần phút ung dung thực tại

Ngay bến bờ dừng lại nẻo mê

Đạo vàng mau sớm quay về

Con đường sinh tử đâu nề luân lưu

Chỉ cần chút Chân Như rọi sáng

Thấy bên đời mưa,nắng,gió,mây....

Songquang-20191101

ĐĂNG TỪ NGUỒN Email: thichtanhtue@yahoo.com

                                  

                                  

                                  

                                  

THƠ VỀ

THƠ XƯỚNG HỌA

Như Thị & Thi Hữu

THƠ VỀ

Loay hoay trộn vận đến bơ phờ

Đủng đỉnh bươi từ kết ước mơ

Khắc khoải mò niêm hồn lẩn thẩn

Trầm ngâm buộc luật mắt lờ đờ

Đôi khi ngớ ngẩn đầu khờ khạo

Lắm lúc bần thần trí ngất ngơ

Luôn dặn nuôi vần ăn đạm bạc

Ý dừng ứa chữ sẽ thành thơ

Như Thị

BÀI HỌA

LAO ĐỘNG THƠ

Nửa chữ đặt yên đã đủ phờ,

Huống gì cấu tứ mới màng mơ.

Túi vơi,...vót vét lo... phờ phạc,

Vốn cạn,...loay hoay ngẫm...đẫn đờ.

Nghèo ý,...chắt gằn càng cụt lủn

Bí vần,...trầy trật vẫn lơ ngơ.

Tài không thiên bẩm, đành khiêm hạ,

Học hỏi anh em tập tẹ thơ.

24-10-2019-Nguyễn Huy Khôi

CŨNG VẪN MÊ THƠ

Duyên kiếp thi ca thấy bạc phờ
Tìm trong tiết điệu cảnh trời mơ
Đang cơn vẽ chữ tim hồi hộp
Lúc bận thay câu óc cứng đờ
Một trắc một bằng cho mỹ tuyệt
Một văn một sách khiến cà ngơ
Ngày mai hứng thú ta tâm sự :
Tám chục xuân rồi vẫn khoái thơ !
Paris. 25/10/2019
TRỊNH CƠ

LÀM THƠ ĐƯỜNG LUẬT

Bứt tóc vò tai, dáng phạc phờ

Ôm đầu nhắm mắt, trí lơ mơ

Cơm khê... chống chế ; " tôi sơ hở"

Con nũng... thở than : " bố đẫn đờ'

Lạc ý thất niêm, lo tở mở

Sai từ bí vận, nghĩ ngu ngơ

Loay hoay trọn buổi còn dang dở

Ngắc ngứ cả ngày cứ thẩn thơ.

Sông Thu

THƠ BUỒN TUỔI HẠC

Tuổi hạc thân đơ tóc bạc phờ,

Còn đi đâu nữa để mà mơ!

Sáng ngày ra ngóng vườn tay vói,

Đêm tối vào thăm máy mắt đờ.

Thi tứ xướng trao trơ trí lạc,

Cung âm tạo nhịp tịt hồn ngơ.

Tim còn vươn chút tình lưu dấu,

Cũng đọng đôi dòng kết cấu thơ.

HỒ NGUYỄN (24-10-2019)

LÀM THƠ

Đi kiếm ý thơ đến mệt phờ,​

Mùa thu lá rụng đẹp như mơ.​

Mà lòng khô cạn nên buông thả,​

Vì trí suy cùn chỉ đẫn đờ.​

Luật đúng vần siêu đâu phải dễ,​

Lời thanh tứ nhã chớ ngu ngơ.​

Thi văn hay dở do tâm động,​

Đành mặc con tim cảm tác thơ.​

Nguyễn Thị Mỹ Ngọc.​

Oct. 24/2019.​

MỘT BÀI THƠ “Đường Luật”

Trằn trọc đôi câu đến phạc phờ

Tìm tòi "luận, thực" ngủ còn mơ...!

"Luật, niêm" thích ứng, mình quanh quẩn

"Cặp đối" tùy theo, kẻ đẫn đờ...

Thích thú nội dung mà giả bộ

Gật gù hoàn cảnh cứ làm ngơ...

Một bài trau chuốt, văn thi sĩ...

Mấy bản giữ nguyên phẩm chất thơ...!

Mai Xuân Thanh

Ngày 24/10/2019

LỤY THƠ

Suy nghĩ hằng đêm khiến mặt phờ!

Sáng này tỉnh giấc dạ hoài mơ!

Lòng vui thích giữ câu tròn trịa

Chí nản chào thua thể cứng đờ!

Biển nhắn người ơi đừng bỏ cuộc!

Sương rằng bạn hỡi chớ làm ngơ!

Trời mây bàng bạc hồn phơi phới

Cảm tạ trăng ngà gợi ý thơ!

Như Thu-24/10/19

NGHỆ THUẬT THƠ
Nhắc tới làm thơ tóc bạc phờ
Bằng bằng trắc trắc khó mà mơ
Tìm lời xác nghĩa lời tròn trỉnh
Chọn chử tròn vần trí chẳng đờ
Học mãi mà niêm sao trái luật
Làm hoài vẫn ý tứ bơ ngơ
Cho hay nghệ thuật từng câu chỉnh
Học sĩ cày hoài mới thấy thơ
Trần Đông Thành

THƠ LÀ MỘNG THÔI

Yêu chi khiến tóc bạc, râu phờ

Thì hoá ra là chuyện mộng mơ

Ngó trước, nhìn sau, hồn tưởng lạc

Bước lui, tiến tới, mặt thêm đờ

Đang ngồi chờ ý, như thờ thẫn

Lỡ đứng đợi vần, thấy ngẩn ngơ

Chiều xế, mây vương nghe gió gọi

Mà sao âm điệu chửa nên thơ...

Hawthorne  24- 10 - 2019

CAO MỴ NHÂN

HOẠ THƠ BẠN

(Họa đảo vận - bát vĩ đồng âm)

Hý hoáy tìm vần hoạ bạn thơ

Loay hoay chọn mãi trí lơ ngơ

Câu văn lộn xộn đầu xơ ngớ

Ý tứ ngổn ngang óc cứng đờ

Niêm luật bỏ quên trong nỗi nhớ

Đường thi lạc mất giữa niềm mơ

Cau mày,bóp trán mong người đỡ

Bức tóc,vò tai đến phạc phờ

Songquang-20191024

THÚ HỌA THƠ
Tự biết chưa hay chớ phỉnh phờ
Thi đàn đâu dễ chẳng mòng mơ
Vần gieo khéo lại nghe xào xạo
Niêm thắt chừng xem thấy đớ đờ
Thượng vỹ lùa tâm thành ngáo ngáo
Bình đầu quậy ý trở ngơ ngơ
Nhiều khi tưởng ngán như cơm nguội
Nhưng vẫn vui cùng thú họa thơ.
Phan Tự Trí – 25/10/2019

PHỤNG HỌA
Lọc chữ cùng vui đến phạc phờ
Lầm thầm câu cú tựa cơn mơ
Ngổn ngang thúng luật lách rồi né
Lộn xộn nia niêm mệt đẫn đờ
Khuấy trộn liên hoàn vui thỏa chí
Nặn nhào ngũ bộ sướng điên ngơ
Nhiều khi đá ống bơ cùng gió
Tuế nguyệt mây ngàn phụng họa thơ.
Phan Thanh Xuân

KHÔNG THỂ ÉP

Giàu sao cảm xúc có đâu phờ

Tứ đến tự nhiên như giấc mơ

Thoải mái đưa vô, câu luyến diệu

Loay hoay ép dụng, ngữ ngay đờ

Giữ gìn tình nghĩa không đành ẩu

Phục vụ thi đàn chẳng dám ngơ

Chót đã mắc vào vần với chữ

Cũng thì mãi mãi học làm thơ

Trần Như Tùng
THẢM Ý THƠ !!

Đọc Xuôi

Cầu nguyện lắm đêm thức phạc phờ,

Xứ xa đời rũ mộng tàn mơ.

Lầu xuân mãi nhớ lòng se sắt,

Bút mực từng hoen lệ đẫn đờ.

Dâu bể nổi chìm thêm nhục tủi,

Thế trần điên đảo đến ngu ngơ.

Thâu canh luỵ cảm tình non nước…

Đau khổ chịu hờn thảm ý thơ !

Đọc Ngược

Thơ ý thảm hờn chịu khổ đau.

Nước non tình cảm luỵ canh thâu.

Ngơ ngu đến đảo điên trần thế,

Tủi nhục thêm chìm nổi bể dâu !

Đờ đẫn lệ hoen từng mực bút,

Sắt se lòng nhớ mãi xuân lầu.

Mơ tàn mộng rũ đời xa xứ…

Phờ phạc thức đêm lắm nguyện cầu !

Liêu Xuyên

PHONG CÁCH NHÀ THƠ

Ngày đêm vơ vẩn mặt mày phờ

Điên đảo thần hồn cả giấc mơ

Ngắm ánh trăng thanh liền lớ ngớ

Nhìn cành hoa đẹp bỗng khờ đờ

Sương rơi một giọt tâm chao đảo

Mây lượn đôi chòm trí ngẩn ngơ

Đa cảm đa sầu thương khóc mướn

Ấy là phong cách của nhà thơ

Phương Hoa - OCT 23rd 2019

XÓT ÁNG THƠ TÔI
Con chữ đuổi theo mệt đã phờ
Vòng vèo ngữ nghĩa lắm hồ mơ
Hồn ngâm bát cú thần không đượm
Xác nhập thất ngôn mặt cứ đờ
Thế nước dâu sôi,vần mãi nhạt
Dân tình lửa bỏng,tứ hoài ngơ
Mưa sầu,nắng tủi,hờn hoa rụng
Lưới dệt câu từ bẫy ý thơ
Lý Đức Quỳnh

TÌNH THƠ

Đã mến nàng thi chẳng ngại phờ

Đêm ngày ước vọng trổ hoa mơ

Tâm hồn sáng tỏ tình luôn đẹp

Nghĩa cử vui tươi mộng hổng đờ

Thả tứ chân thành duyên mãi đọng

Gieo vần sống sượng cảnh càng ngơ

Giao hòa vẫy bút chào thân thiện

Xướng họa khai nguồn nở cánh thơ

Đức Hạnh - 25 10 1019

TỰ TRÀO

Nàng thơ hành tớ đến bơ phờ

Văn dốt mà còn lắm mộng mơ

Chữ nghĩa làng nhàng tai nghễnh ngãng

Văn chương loáng thoáng mắt lờ đờ

Trắc bằng niêm luật lòng  chưa thuộc

vần địệu ý lời dạ ngẩn ngơ

Đắm đuối vẫn ra công chắp nối

Mải mê làm mãi cũng rằng… thơ

UYÊN QUANG-25-10-2019

TUI  MẦN THƠ !
Xướng họa làm hoài muốn mệt phờ,
Trắc bằng niêm luật cứ tơ mơ !
Nấu cơm quên nước ngồi như ngố,
Kho thịt nhớ thơ đứng hóa đờ !
Đôi lúc hàng giờ nhìn ngẩn dại,
Có khi mấy phút ngó lơ ngơ.
Chồng con hỏi bị làm sao thế?
Chẳng dám trả lời đang nghĩ thơ !
Con Gà Què
(Mpt. Oct. 24, 2019)

HỌA THƠ

Xướng họa Đường thi cũng mệt phờ

Moi đầu bức tóc óc lơ mơ

Châm đèn kiếm bút tay quờ quạng

Ráp chữ thành câu  mắt khép đờ

Nhiều lúc gieo vần sao lẩm cẩm

Bao lần bí vận lại ngu ngơ

Phong yêu ,hạc tấc còn lầm lỗi

Chẳng biết bao giờ hết thẩn thơ

NS-CANADA

THẨN THƠ

Lâu nay khó ngủ sắc phai phờ

Mộng điệp xinh tươi bỗng tỉnh mơ

Bải hoải chân tay ,thân nhức nhối

Bời rời tim óc ,mặt ngây đờ

Ban ngày bận rộn lo kinh tế

Buổi tối bơ thờ nhớ ngẩn ngơ

Tìm vận làm sao cho đúng luật

Để thôi trăn trở những vần thơ
PHƯỢNG HỒNG

SAY THƠ

Kiếm chữ ,vần câu trí mệt phờ
Thâm trầm lặng lẽ thả trời mơ
Trăng vờn cửa sổ hồn xa vắng
Nắng nhả hoàng hôn mắt đẫn đờ
Chuyện khổ nhân gian lòng quặn thắt
Tin buồn thế sự dạ lơ ngơ
Bi sầu lệ chảy lên ngòi bút
Lắm cảm dâng đầy gởi ý thơ

Minh Thuý ( Thành Nội )

Tháng 10/25/2019

MÊ THƠ

Mê mẩn vì đâu đến phạc phờ

Ngày qua tháng lại cứ trong mơ

Say hoa lắm lúc thành ngây dại

Đắm nguyệt nhiều khi hoá đẫn đờ

Chọn lọc câu vần,nguời ngớ ngẩn

Tìm tòi tiết điệu,dáng ngu ngơ...

Là do thiên tính,thôi đành nhận

Khắc khoải bồn chồn cũng vị thơ

Thanh Hoà

MƯỢN VẦN HỌA RIÊNG TƯ

HỢP HỌA

Mến gửi huynh Đức Hạnh!

(Họa 4 vận)

Đã đắm mê thơ,...nọ quản phờ,

Vui đời phong lãng dệt trời mơ!

Hồn khơi cẩm tú, tình neo lại,

Trí mở tinh hoa, nghĩa chẳng mờ.

Khởi bút thưởng huê, đâu nỡ khước,

Giao bôi lãm nguyệt, khó làm ngơ.

Rộng lòng tha vị giang tay đón,

Bầu bạn xum vầy kết tứ thơ!

25-10-2019-Nguyễn Huy Khôi

CẢM  HỌA

(Mến tặng bạn - Nguyễn Huy Khôi)

Hòa lưu phấn khởi, hổng bơ phờ!

Bởi quý thi Chàng, đẹp suối mơ.

Xướng họa trao duyên lòng sáng tỏ,

Khai nguồn thả tứ nghĩa không mờ.

Ngôn từ mật thiết hoa hoài nở,

Ngữ cảm chân thành mộng chẳng ngơ…

Vẫy bút vui mừng, chào quý hữu,

Thuyền tình cập bến thắm tình thơ…

Đức Hạnh-26 10 2019

THÀNH NGỮ ĐIỂN TÍCH

THÀNH NGỮ ĐIỂN TÍCH 41 :

TỰ là CHỮ, cắt giàng đầu chữ TỬ là Con, Con ai Con ấy ?

Đó là vế đầu của câu đối mà sứ giả của nhà vua đã ra để thử tài của khai quốc Trạng Nguyên  Nguyễn Hiền. Có nghĩa :

TỰ 字 có nghĩa là CHỮ,  cắt đi giàng đầu của chữ TỰ 字 là bộ MIÊN 宀,thì chỉ còn lại chữ TỬ 子 bên dưới, có nghĩa là CON, Ý của sứ giả là muốn hỏi : Ngươi là con của ai vậy ?!

Trạng nghe hỏi vô lễ, bèn đáp lại rằng :

VU là Chưng, bỏ ngang lưng chữ ĐINH là Đứa, Đứa nào Đứa này ?

Chữ VU 于 có nghĩa là Chưng ( Vì chưng, bởi chưng), bỏ đi nét ngang lưng của chữ VU 于, là chữ NHẤT 一, thì chỉ còn lại chữ ĐINH 丁, có nghĩa là Đứa  (Gia Đinh 家丁 là Đứa ở). Ý Trạng muốn hỏi : Nhà ngươi là ĐỨA NÀO, mà dám hỏi ta là CON của ai ?!

Trong văn học cổ CHỮ được nhắc tới nhiều nhất là CHỮ HIẾU, CHỮ TÌNH, CHỮ TÂM... Xin được lần lược trình bày sau đây.

Thiên hữu tứ thời xuân tại thủ,         天有四時春在首，

Nhân sinh bách hạnh HIẾU vi tiên.    人生百行孝為先。

Có nghĩa :

- Trời có bốn mùa, xuân là mùa đứng đầu.

- Người có trăm phẩm hạnh, HIẾU là trước tiên.

Trong Truyện Kiều của cụ Nguyễn Du, trước khi muốn bán mình chuộc tội cho cha, Thúy Kiều cũng đã cân nhắc :

Duyên hội ngộ, đức CÙ LAO,

Bên tình bên Hiếu bên nào nặng hơn ?!

Tự hỏi xong thì Thúy Kiều cũng đã đưa ra câu trả lời :

Để lời thệ hải minh sơn,

Làm con trước phải đền ơn sinh thành.

CÙ LAO 劬勞 : là Cực nhọc lao khổ. Theo chương Tiểu Nhã, Lạo Nga của Kinh Thi 詩經·小雅·蓼莪 có bài như sau :

蓼蓼者莪，匪莪伊蒿。   Lạo lạo giả nga, phi nga y cao.

哀哀父母，生我劬劳.    Ai ai phụ mẫu, sanh ngã CÙ LAO.

.........

父兮生我，母兮鞠我。   Phụ hề sanh ngã, mẫu hề cúc ngã.

拊我畜我，长我育我，   Phủ ngã xúc ngã, trưởng ngã dục ngã,

顾我复我，出入腹我。   Cố ngã phục ngã, xuất nhập phúc ngã.

欲报之德，昊天罔极.    Dục báo chi đức, hạo thiên võng cực.

Có nghĩa :

Cha mẹ mong ta xanh tốt như rau nga  (giống như rau ngỗ của ta), nhưng ta lại giống như rau cao  (giống như rau đắng của ta. Ý muốn nói là không giống được như cha mẹ mong mõi). Thương thay cha mẹ ta, sanh ra ta thật là vất vả khó nhọc.

Cha sanh ra ta, mẹ thì mang nặng ta, vuốt ve ta nâng niu ta, nuôi ta khôn lớn. Chăm sóc chiếu cố ta, ra vào bồng ẵm ta . Muốn báo cái ơn đức đó của cha mẹ. thì như trời cao lồng lộng vô cùng tận. (Ý chỉ không báo nổi ơn của cha mẹ đâu).

- Diễn Nôm :

Kìa xem xanh tốt rau nga,

Hóa ra chẳng phải đó là rau cao.

Thương thương cha mẹ biết bao,

Nuôi ta khôn lớn cù lao nhọc nhằn.

.......................

Cha sanh mẹ dưỡng khó khăn,

Đẻ đau mang nặng ân cần nâng niu.

Ra vào bồng ẳm cưng chìu,

Dưỡng nuôi chăn sóc thương yêu vô ngần.

Làm con muốn báo thâm ân,

Trời cao lồng lộng khó mong đáp đền !

Đỗ Chiêu Đức

9 chữ màu đỏ ở trên (生,鞠 sanh, cúc,拊,畜，Phủ, xúc, 长, 育,trưởng, dục, 顾,复, Cố, phục, 腹 phúc),
 gọi là Cửu Tự Cù Lao 九字劬劳, ta nói là : CHÍN CHỮ CÙ LAO, như trong Kiều, khi ở lầu xanh, cô kiều đã :

Nhớ ơn CHÍN CHỮ cao sâu,

Một ngày một ngã bóng dâu tà tà ...

Còn trong truyện Nôm NHỊ ĐỘ MAI thì gọi là CHỮ HIẾU, CHỮ CÙ :

Có ra chi phận má hồng,

Khôn đem CHỮ HIẾU đền công CHỮ CÙ.

Từ xưa đến nay, chữ HIẾU chữ TÌNH thường đưa người ta vào những hoàn cảnh khó xử, như Thúy Kiều vừa mới có người yêu, đang đắm đuối trong tình yêu mới chớm thì đã phải bán mình báo hiếu, đến nỗi phải lạy lục cầu cứu Thúy Vân trả hộ "nợ tình":

Cậy em, em có chịu lời,

Ngồi lên chi chị lạy rồi sẽ thưa !

Tội nghiệp thay ! Nhưng biết phải làm sao, khi :

Sự đâu sóng gió bất kỳ,

HIẾU TÌNH khôn lẽ hai bề vẹn hai!

Ngày xuân em hãy còn dài,

Xót tình máu mũ thay lời nước non.

... và như bà Tam Hợp Đạo Cô đã nói với sư Giác Duyên :

Thúy Kiều sắc xảo khôn ngoan,

Vô doan là phận hồng nhan đã đành.

Lại mang lấy một CHỮ TÌNH,

Khư khư mình buộc lấy mình vào trong.

Đang lúc yêu nhau thì CHỮ TÌNH nó hành xác con người ta là thế. Nhưng khi đã thành gia thất với nhau rồi, thì chữ TÌNH cũng rất ư là ngọt ngào hạnh phúc như khi Thúc Sinh gặp lại vợ nhà là Hoạn Thư :

Lời tan hợp nỗi hàn huyên,

CHỮ TÌNH càng mặn chữ duyên càng nồng.

Hay như khi Từ Hải "Om thòm trống trận rập rình nhạc quân" rước Thúy Kiều về đoàn tụ cho ...

Vinh hoa bỏ lúc phong trần,

CHỮ TÌNH ngày lại thêm xuân một ngày.

CHỮ TÌNH lại cũng thường đi chung với CHỮ ĐỒNG như khi Kim Kiều thề nguyền hẹn ước :

Vầng trăng dằng dặc giữa trời,

Đinh ninh hai mặt một lời song song.

Tóc tơ căn dặn tấc lòng,

Trăm năm tạc một CHỮ ĐỒNG đến xương !

CHỮ ĐỒNG tức là CHỮ ĐỒNG TÂM. Như khi đưa Kim Trọng về Liêu Dương hộ tang chú, Thúy Kiều đã trấn an Kim Trọng lúc chia tay là :

Đã nguyền hai CHỮ ĐỒNG TÂM,

Trăm năm thề chẳng ôm cầm thuyền ai.

Chữ Đồng, Chữ Đồng Tâm đều do từ gốc là ĐỒNG TÂM ĐỚI 同心帶 hay ĐỒNG TÂM KẾT 同心结 mà ra. Đó là những giải lụa ngũ sắc hay màu đỏ ở giữa thắt một cái gút hình 2 trái tim liền nhau. Có xuất xứ từ bài thơ ngũ ngôn Cổ phong "Di Lăng Quận Nội Tự Biệt" của Dương Hành đời Đường. Trong đó có những câu như :

留念同心帶，   Lưu niệm ĐỒNG TÂM ĐỚI,

贈遠芙蓉簪。   Tặng viễn phù dung trâm.

撫懷極投漆，   Vũ hoài cực đầu tất,

感物重黄金。   Cảm vật trọng hoàng câm (kim).

Có nghĩa :

Lưu niệm này DẢI ĐỒNG TÂM,

Tặng người xa cách Phù Dung trâm cài.

Keo sơn yêu ấp lòng này,

Vật hèn mà cũng sánh tày hoàng kim.

Dải Đồng Tâm     同心結

Trong Truyện Kiều, lúc Thúy Kiều khuyên Thúc Sinh hãy suy nghĩ kỹ và trân trọng tình nghĩa vợ chồng hơn khi Thúc muốn chuộc Kiều ra khỏi lầu xanh :

Bấy lâu khắng khít DẢI ĐỒNG,

Thêm người người cũng thêm lòng riêng tây.

Xá chi chút nghĩa bèo mây,

Làm cho bể ái khi đầy khi vơi !...

Ngày xưa, theo đạo Nho thì "Tại gia tòng phụ, Xuất giá tòng phu 在家從父，出嫁從夫". Nên ta lại có CHỮ TÒNG cho phận gái, như Thúy Kiều là một kỹ nữ, nên đã rất lấy làm hãnh diện khi được Thúc Sinh chuộc ra khỏi lầu xanh và cưới về làm vợ, như cụ Nguyễn Du đã viết :

Phận bồ từ vẹn CHỮ TÒNG,

Ðổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.

... và khi về với Từ Hải rồi, trong lúc "Nửa năm hương lửa đang nồng, Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương". Từ muốn ra đi làm việc lớn, nên Thúy Kiều cũng muốn đi theo :

Nàng rằng :"Phận gái CHỮ TÒNG",

Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi.

Cuối cùng, ta còn có CHỮ TRINH để chỉ sự trinh tiết của phụ nữ ngày xưa. Xã hội phong kiến đã đặt cái gánh nặng "Trinh Tiết 貞節" lên vai phái nữ với câu " Tòng nhất nhi chung 從一而終" là "Chỉ theo một chồng cho tới chết!". Trải qua mấy ngàn năm, phụ nữ chịu đựng thét... rồi quen, mà còn nghiêm chỉnh chấp hành coi như đó là một thiên chức thiêng liêng của phái nữ nữa... cái mới là tội nghiệp ! Ta hãy nghe Thúy Kiều phân bua khi Kim Kiều Tái Hợp :

Nghĩ rằng trong đạo vợ chồng,

Hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương.

CHỮ TRINH đáng giá nghìn vàng,

Đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa.

Thiếp từ ngộ biến đến giờ.

Ong qua bướm lại đã thừa xấu xa.

Bấy chầy gió táp mưa sa.

Mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn.

... và đành lòng cam chịu :

Còn chi là cái hồng nhan,

Đã xong thân thế còn toan nỗi nào?

Nghĩ mình chẳng hổ mình sao,

Dám đem trần cấu dự vào bố kinh!

Đã hay chàng nặng vì tình,

Trông hoa đèn chẳng thẹn mình lắm ru!

Cũng may là Kim Trọng là người cởi mở, có tư tưởng tiến hóa đi trước thời đại lúc bấy giờ, nên đã đáp lời cô Kiều Là :

Chàng rằng: Khéo nói nên lời,

Mà trong lẽ phải có người có ta!

Xưa nay trong đạo đàn bà,

CHỮ TRINH kia cũng có ba bảy đường,

Có khi biến có khi thường,

Có quyền nào phải một đường chấp kinh.

Như nàng lấy HIẾU làm TRINH,

Bụi nào cho đục được mình ấy vay?

Nhưng dù nói thế nào thì Thúy Kiều vẫn "năn nỉ" Kim Trọng đừng "động phòng" trong đêm hôm đó với lý do... có hơi "tự ái" là :

CHỮ TRINH còn một chút này,

Chẳng cầm cho vững lại giày cho tan!

Còn nhiều ân ái chan chan,

Hay gì vầy cánh hoa tàn mà chơi?

Đêm hôm đó chìu lòng Thúy Kiều, Kim Trọng không "động phòng". Nhưng những hôm sau thì sao ?! - Chỉ có cụ Nguyễn Du mới biết được mà thôi !

Và để kết thúc bài viết hôm nay, xin được mượn những câu trong lời kết của cụ Nguyễn Du cho Truyện Kiều với các CHỮ sau đây :

Ngẫm hay muôn sự tại trời,

Trời kia đã bắt làm người có thân.

Bắt phong trần phải phong trần,

Cho thanh cao mới được phần thanh cao.

Có đâu thiên vị người nào,

CHỮ TÀI CHỮ MỆNH dồi dào cả hai,

Có tài mà cậy chi tài,

CHỮ TÀI liền với CHỮ TAI một vần.

Đã mang lấy nghiệp vào thân,

Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa.

Thiện căn ở tại lòng ta,

CHỮ TÂM kia mới bằng ba CHỮ TÀI.

Xin được kết thúc các CHỮ ở đây. Hẹn bài viết tới !

Đỗ Chiêu Đức

ĐĂNG TỪ NGUỒN Email: chieuduc15@yahoo.com